खदिरः

Botanical Name: Acacia catechu Linn.
संस्कृत: रक्तसारः     
हिंदी:  खैर, दन्तधावन      
मराठी:  खैर    

====================

भावप्रकाशे पूर्वखण्ड-प्रथमभाग-मिश्रप्रकरणे वटादिवर्गे -

खदिरो रक्तसारश्च गायत्री दन्तधावनः |

कण्टकी बालपत्रश्च बहुशल्यश्च यज्ञियः |

खदिरः शीतलो दन्त्यः कण्डूकासारुचिप्रणुत् |

तिक्तः कषायो मेदोघ्नः कृमिमेहज्वरव्रणान् |

श्वित्रशोथामपित्तास्रपाण्डुकुष्ठकफान् हरेत् ||भा. प्र. पू. मिश्र. ६ .२७||

श्वेत खदिर-

खदिरः श्वेतसारोऽन्यः कदरः सोमवल्कलः |

कदरो विशदो वर्ण्यो मुखरोगकफास्रजित् ||भा. प्र. पू. मिश्र. ६ .२८ |

=================

चरकसंहितायां षड्विरेचनशताश्रितीयाध्याये -

तिन्दुक-प्रियाल-बदर-खदिर-कदर-सप्तपर्णाश्वकर्णार्जुनासनारिमेदा इति दशेमान्युदर्दप्रशमनानि भवन्ति || च. सू. ४ / १७ ||

===================

सुश्रुतसंहितायाम् अर्शश्चिकित्सायाम् -

यथा सर्वाणि कुष्ठानि हतः खदिरबीजकौ |

तथैवार्शांसि सर्वाणि वृक्षकारुष्करौ हतः ||सु. चि. ६ .१९||

====================